Biopsja endometrium to procedura diagnostyczna, która pozwala na pobranie próbki błony śluzowej macicy (endometrium) w celu jej dokładnego zbadania pod mikroskopem. Jest to kluczowe badanie w diagnostyce wielu schorzeń ginekologicznych, szczególnie w przypadku nieprawidłowych krwawień z macicy, podejrzenia zmian nowotworowych czy oceny przyczyn niepłodności. W artykule wyjaśniamy, na czym dokładnie polega ta procedura, kiedy jest wykonywana oraz czego można się spodziewać podczas i po zabiegu.
Czym jest endometrium i biopsja endometrium?
Endometrium to błona śluzowa wyściełająca wnętrze macicy. Podlega ona cyklicznym zmianom pod wpływem hormonów płciowych w trakcie cyklu miesiączkowego – rozrasta się, by przygotować się na przyjęcie zarodka, a gdy do zapłodnienia nie dochodzi, złuszcza się podczas miesiączki. Prawidłowe funkcjonowanie endometrium jest fundamentem zdrowia reprodukcyjnego kobiety.
Biopsja endometrium to procedura polegająca na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki błony śluzowej macicy w celu oceny mikroskopowej, która pozwala na wykrycie zmian patologicznych.
Istnieją dwie główne metody przeprowadzania biopsji endometrium:
- Biopsja aspiracyjna endometrium – polega na wprowadzeniu cienkiej rurki przez szyjkę macicy do jej wnętrza i pobraniu fragmentu tkanki poprzez zasysanie.
- Wyłyżeczkowanie jamy macicy – bardziej inwazyjny zabieg, podczas którego pobiera się większą ilość tkanki przy użyciu specjalnego narzędzia zwanego łyżeczką.
Wskazania do wykonania biopsji endometrium
Biopsja błony śluzowej macicy jest niezbędna w następujących sytuacjach klinicznych:
- Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, szczególnie u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym
- Podejrzenie raka endometrium lub stanów przedrakowych
- Niepłodność lub nawracające poronienia
- Nieprawidłowy obraz endometrium w badaniu ultrasonograficznym (np. nadmierne pogrubienie)
- Kontrola po leczeniu hormonalnym lub po przebytych chorobach endometrium
- Diagnostyka przyczyn braku miesiączki
Biopsja endometrium jest szczególnie istotna u kobiet po 35. roku życia z nieprawidłowymi krwawieniami, gdyż w tej grupie znacząco wzrasta ryzyko wystąpienia raka endometrium.
Przebieg badania – jak wygląda biopsja endometrium?
Procedura biopsji endometrium zwykle przebiega według określonego schematu:
Przygotowanie do badania
Przed zabiegiem lekarz może zalecić:
- Wykonanie badań laboratoryjnych, w tym testu ciążowego
- Przyjęcie leków przeciwbólowych na 30-60 minut przed zabiegiem
- W niektórych przypadkach antybiotyk profilaktyczny
Optymalny termin wykonania badania to pierwsza faza cyklu miesiączkowego, tuż po zakończeniu krwawienia, gdy endometrium jest cienkie, co ułatwia procedurę i zmniejsza dyskomfort.
Przebieg procedury
Biopsja endometrium przeprowadzana jest najczęściej w gabinecie ginekologicznym i trwa około 10-15 minut:
- Pacjentka układana jest na fotelu ginekologicznym.
- Lekarz wprowadza wziernik do pochwy, aby uwidocznić szyjkę macicy.
- Szyjka macicy i pochwa są dokładnie dezynfekowane.
- W przypadku biopsji aspiracyjnej, lekarz wprowadza cienką kaniulę przez kanał szyjki macicy do jamy macicy.
- Poprzez delikatne zasysanie pobierany jest fragment tkanki endometrium.
- Pobrany materiał umieszczany jest w specjalnym pojemniku z płynem utrwalającym i wysyłany do badania histopatologicznego.
W przypadku wyłyżeczkowania jamy macicy procedura jest bardziej złożona, często wymaga znieczulenia ogólnego i przeprowadzana jest w warunkach sali operacyjnej, co zapewnia większe bezpieczeństwo i komfort pacjentki.
Co wykrywa biopsja endometrium?
Badanie histopatologiczne pobranej tkanki może ujawnić wiele stanów patologicznych:
- Zmiany nowotworowe – rak endometrium i jego stany przedrakowe (rozrosty atypowe)
- Rozrosty endometrium – proste i złożone, z atypią komórkową lub bez
- Polipy endometrialne – łagodne narośla błony śluzowej
- Endometrioza – obecność tkanki endometrium poza jamą macicy
- Zapalenie endometrium – infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze
- Zaburzenia fazy lutealnej – nieprawidłowości w rozwoju endometrium w drugiej fazie cyklu
- Ocena skuteczności terapii hormonalnej – np. przy stosowaniu tamoksyfenu
Wyniki biopsji endometrium są zwykle dostępne w ciągu 7-14 dni od wykonania badania, choć w pilnych przypadkach można poprosić o przyspieszenie analizy.
Czy biopsja endometrium jest bolesna? Powikłania i zalecenia po zabiegu
Podczas biopsji endometrium pacjentka może odczuwać:
- Dyskomfort podobny do nasilonych skurczów menstruacyjnych
- Krótkotrwały, ostry ból podczas pobierania tkanki
- Uczucie ucisku w podbrzuszu
Większość kobiet opisuje procedurę jako nieprzyjemną, ale możliwą do zniesienia. Nasilenie bólu zależy od indywidualnej wrażliwości, szerokości kanału szyjki macicy oraz techniki wykonania badania. U kobiet, które rodziły naturalnie, zabieg bywa mniej bolesny ze względu na szerszy kanał szyjki macicy.
Możliwe powikłania
Biopsja endometrium jest stosunkowo bezpieczną procedurą, jednak mogą wystąpić pewne powikłania:
- Krwawienie – zwykle skąpe i krótkotrwałe, ustępujące w ciągu kilku dni
- Infekcja – rzadko występujące zapalenie błony śluzowej macicy, objawiające się gorączką i bólem
- Perforacja ściany macicy – bardzo rzadkie powikłanie, wymagające interwencji chirurgicznej
- Reakcja wazowagalna – spadek ciśnienia, zawroty głowy, omdlenie podczas zabiegu
Zalecenia po biopsji endometrium
Po zabiegu pacjentki otrzymują następujące wskazówki:
- Unikanie stosunków płciowych przez 2-3 dni
- Niestosowanie tamponów przez kilka dni po zabiegu
- Przyjmowanie leków przeciwbólowych w razie dolegliwości bólowych
- Uważna obserwacja charakteru krwawienia – powinno być skąpe i ustąpić w ciągu kilku dni
- Natychmiastowy kontakt z lekarzem w przypadku gorączki, silnego bólu, obfitego krwawienia lub nieprzyjemnego zapachu wydzieliny
Większość kobiet może wrócić do normalnej aktywności już następnego dnia po zabiegu. Zwolnienie lekarskie po biopsji endometrium jest wystawiane indywidualnie, w zależności od samopoczucia pacjentki i charakteru jej pracy.
Koszt biopsji endometrium
Biopsja endometrium jest wykonywana w ramach ubezpieczenia NFZ, gdy istnieją medyczne wskazania do jej przeprowadzenia. W prywatnych gabinetach koszt procedury waha się od 250 do 600 zł, w zależności od regionu i zakresu badania. Cena obejmuje zwykle konsultację, zabieg oraz badanie histopatologiczne pobranego materiału.
W przypadku rozszerzonej diagnostyki, wymagającej wyłyżeczkowania jamy macicy w znieczuleniu ogólnym, koszt może wzrosnąć do 1500-2500 zł. Warto wcześniej zapytać o dokładną cenę i zakres badania w wybranej placówce.
Biopsja endometrium to niezwykle wartościowe narzędzie diagnostyczne, które umożliwia wczesne wykrycie wielu schorzeń ginekologicznych. Mimo pewnego dyskomfortu związanego z procedurą, korzyści diagnostyczne znacznie przewyższają krótkotrwałe niedogodności. W przypadku niepokojących objawów ze strony układu rozrodczego, warto niezwłocznie skonsultować się z ginekologiem, który oceni zasadność wykonania tego badania i pomoże zaplanować dalsze postępowanie.