Jakie były początki narkozy?

Jedną z ciekawostek medycznych jest fakt, że jeszcze do połowy XIX wieku operacje przeprowadzano bez głębokiego znieczulenia. Metody różniły się – od powalającego pacjenta bez przytomności ciosu w szczękę, poprzez mieszanki ziół odurzających, aż po wcieranie w skórę substancji drażniących, by odwrócić uwagę operowanego od bólu.

Początki narkozy – to warto wiedzieć o medycynie

Historia współczesnej anestezjologii zaczyna się w 1846 r., kiedy Wiliam T.G. Morton, amerykański dentysta, po raz pierwszy uśpił pacjenta do zabiegu usuwania guza z szyi. Chirurg załatwił sprawę  w dziesięć minut, a oszołomiony pacjent podsumował swoje odczucia tak: mam wrażenie, że ktoś mnie podrapał w szyję. Ciekawostką medyczną jest to, że dentysta-pionier umarł jako zgorzkniały i niespełniony wynalazca. Krytykowano go, bo nie chciał ujawnić, czym konkretnie znieczula pacjentów.

Dążył również do opatentowania swojego urządzenia do narkozy

Inni medycy szybko odkryli, że Morton usypia pacjentów eterem, czyli organicznym związkiem chemicznym, którego nie da się opatentować. Odtąd anestezjologia zaczęła się szybko rozwijać. W Polsce po raz pierwszy uśpiono pacjenta do operacji zaledwie w rok po tym, jak zrobił to Morton.

Ciekawostki medyczne – znieczulający eter

Eter znano w Europie już w XVI wieku. Niemiecki botanik i chemik Valerius Cordus otrzymał go przez usunięcie cząsteczek wody z etanolu przy pomocy kwasu siarkowego.

O sposobie tym miał dowiedzieć się od portugalskich podróżników, którzy wrócili z Indii. Nazwę eter nadano substancji dopiero pod koniec XVIII w.  Narkotyczne, nasenne i znieczulające właściwości eteru zbadano w pierwszych dekadach XIX w. Być możne nie wiadomo było wtedy wiele o uzależnieniu, do którego prowadziło wdychanie lub zażywanie doustnie związków eteru. Problem narkotyzowania się tanim eterem na przełomie wieków XIX i XX, także w okresie międzywojennym był poważny. Po eter sięgali nie tylko dorośli, ale również dzieci. Co ciekawe zdarzało się, że skłonność do eteromanii zaczynała się w wyniku pierwszego znieczulenia eterem do zabiegu medycznego.

Pierwsze próby znieczulania pacjentów przeprowadzano nie tylko przy użyciu eteru

W mniej więcej tym samym czasie eksperymentowano z gazem rozweselającym (podtlenek azotu) oraz chloroformem. Dzisiaj nie ma mowy o takich eksperymentach i trudno sobie wyobrazić, że zaledwie dwieście lat temu lekarze rwali zęby i amputowali kończyny bez znieczulenia.